ҚР ҰЯО РМК жас ғалымдары мен мамандарының ҒЗТКЖ XXII конференция-конкурсы

ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛАР

Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің «Қазақстан Республикасының Ұлттық ядролық орталығы» РМК

Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің «Қазақстан Республикасының Ұлттық ядролық орталығы» республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Геофизикалық зерттеулер институты» филиалы

---

2023 жылғы 01 маусымда ҚР ҰЯО жас ғалымдары мен мамандарының XXII ҒЗТКЖ жыл сайынғы ғылыми-зерттеу конференциясы-конкурсы өз жұмысын аяқтады.

Байқауға қатысушылар қазылар алқасының қарауына 33 жұмыс ұсынды.

Барлық баяндамаларды тыңдағаннан кейін қазылар алқасының хатшылығына 12 рейтингтік бюллетень түсті.

Жүлделі орындарды анықтау кезінде талаптар бойынша конкурсқа қатысушылардың жинаған балдарының саны ескерілді:

1) жұмыстың өзектілігі;

2) практикалық құндылық (арналған жұмыстың мәселе үшін маңыздылығы);

3) ғылыми, инженерлік деңгейі, нәтижелердің жаңалығы;

4) жұмыстың аяқталу дәрежесі;

5) конкурсанттың жеке салымы;

6) презентация стилі және материалды меңгеру деңгейі.

Зерттеу бағыттарының ерекшелігін ескере отырып бағалаудың қосымша талаптары:

• іргелі зерттеулер үшін – жарияланым деңгейі;
• инженерлік-техникалық жұмыстар үшін – техникалық шешімдерді бағалау;
• қолданбалы зерттеулер үшін – бәсекеге қабілеттілігі болды.

Конференция-конкурс нәтижелері:

I. Бірінші орын, диплом және ақшалай сыйақы тағайындалды:

Бияхметова Дина Бияхметқызына - ҚР ҰЯО РМК РҚЭИ филиалының радиоэкологиялық және биодозиметриялық зерттеулер бөлімінің жетекші маманы, «NATO № G5684 «Novel biological and physical methods for triage in radiological and nuclear (R/N) emergencies» жобасы шеңберінде биологиялық цитогенетикалық дозиметрияның жаңа әдістемесін әзірлеу»  жұмысы үшін.

II. Екінші орын, дипломдар мен ақшалай сыйақы тағайындалды:

1.        Өтешева Айнамгүл Алтайқызына – «Жоғары технологиялар институты» ЖШС материалдарды зерттеу және талдау зертханасының ғылыми қызметкері, «Технологиялық ерітінділердегі радиоактивті компоненттерден сирек жер элементтерін бөлудің түбегейлі жаңа әдістері» жұмысы үшін;

2.        Жанболатов Олжас Мұратбекұлына - ҚР ҰЯО РМК АЭИ филиалының сәулелендіру құрылғыларының жылу-физикалық және нейтрондық-физикалық сипаттамаларын зерттеу зертханасының кіші ғылыми қызметкері, «ИГР реакторының динамикалық параметрлерін кешенді зерттеуге арналған құралдар» жұмысы үшін.

 

III. Үшінші орын, дипломдар мен ақшалай сыйақы тағайындалды:

1.        Тілеуқанова Жанна Ерсінқызына - ҚР ҰЯО РМК РҚЭИ филиалының эксперименттік зерттеулер тобының бастығы, «Семей сынақ полигоны аумағының су ортасында радионуклидтерді қайта бөлу және көшу ерекшеліктері» жұмысы үшін;

2.        Сысоева Елена Сергеевнаға - ҚР ҰЯО РМК РҚЭИ филиалының радиоэкологиялық және биодозиметриялық зерттеулер бөлімінің инженер-экологы, «Phaseolus vulgaris құрылымдық-анатомиялық өзгерістеріне радиациялық фактордың әсерін зерттеу» жұмысы үшін;

3.        Марченко Игорь Олеговичке - ҚР ҰЯО РМК ГЗИ филиалының гидрогеологиялық зерттеулер тобының бастығы, «Балапан учаскесін жарылыстан кейінгі геологиялық процестер мен экологиялық маңызды ерекшеліктердің даму дәрежесі бойынша бағалау» жұмысы үшін.

IV. Грамоталар мен ақшалай көтермелеу сыйлықтары берілді:

«Жұмыстың үздік ресімделуі»  номинациясы бойынша:

Үркінбай Азамат Серікқазыұлы – ҚР ҰЯО РМК АЭИ филиалы термоядролық реактор жағдайындағы материалдарды сынау зертханасының инженері, «Металл ұнтақ қоспаларын ұнтақтау әдістемесін жетілдіру» жұмысы үшін;

«Жұмыстың өзіндік ерекшелігі» номинациясы бойынша:

Исағали Әсем Айдарқызы – ҚР ҰЯО РМК ГЗИ филиалының арнайы сейсмикалық ақпаратты жинау және өңдеу орталығының маманы, «Батыс Қазақстандағы сейсмикалық оқиғаларды тіркеу шарттарын зерделеу бойынша Қазақстандық-Американдық далалық эксперимент» жұмысы үшін;

«Үздік оратор» номинациясында:

Рахатов Дәурен Жанатұлы - ҚР ЭМ ЯФИ РМК радиациялық материалтану зертханасының инженері,  «Феррито-мартенситті болаттардың жоғары сәулеленген миниатюралық үлгілерінде сынғыш-тұтқыр өту температурасын анықтау үшін қондырғылар құру» жұмысы үшін;

«Белсенді қатысушы» номинациясында:

Дәулетханов Ренат Дәулетханұлы – ҚР ҰЯО РМК АЭИ филиалының радиациялық материалтану зертханасының 2 санатты инженері, «SMALL PUNCH TEST (SPT) әдісімен цирконий қорытпаларының беріктік сипаттамаларын анықтау» жұмысы үшін;

V. Инновациялық жұмыс үшін сыйлық және ақшалай сыйлық:

Келсінғазина Рузия Ерланқызы - ҚР ҰЯО РМК АЭИ филиалының реакторлық отынды сынау зертханасының инженері, «ИГР реакторы жағдайында материалдарды радиациялық жылытуды эксперименттік зерттеулерді есептеу негіздемесіне тәсілдер» жұмысы үшін.

VI. Сондай-ақ ынталандыру сыйлықтары берілді:

ҚР ҰЯО РМК «Геофизикалық зерттеулер институты» филиалынан:

•  сәтті дебюті үшін,  Коломийцева Александра Вячеславовна,  ҚР ЭМ «Ядролық физика институты» ШЖҚ РМК радиациялық материалтану зертханасының инженері марапатталды, жұмысы «ВВР-К реакторында нейтрондармен сәулеленген аустенитті тот баспайтын болаттардың деформациясы процесіндегі фазалық-құрылымдық зерттеулер» (қолданбалы зерттеулер).
•  іс жүзінде үздік маңызды жұмысы үшін, Көмекбаев Дархан Қалдарұлы, ҚР ҰЯО РМК «Геофизикалық зерттеулер институты» филиалының ақпарат жинау және өңдеу орталығының (АСАЖӨО) КҒҚ марапатталды,  жұмысы «КСРО аумағында өндірілген бейбіт ядролық жарылыстар жазбаларының динамикалық параметрлері» (қолданбалы зерттеулер).
•  үздік әлеуметтік маңызы бар жұмыс үшін, Рябенко Оксана Викторовна, ҚР ҰЯО РМК «Геофизикалық зерттеулер институты» филиалының ақпаратты жинау және өңдеу орталығының (АСАЖӨО) КҒҚ марапатталды, жұмысы «Түркиядағы жойқын жер сілкіністерінің жазбаларын тіркеу және өңдеудегі ҚР ҰЯО станцияларының желісі» (қолданбалы зерттеулер).

ҚР ҰЯО РМК «Атом энергиясы институты филиалынан:

•  термоядролық энергетика материалдарын негіздеуге қосқан үлесі үшін, Оразғалиев Нұрхат Айдарұлы, ҚР ҰЯО РМК АЭИ филиалының радиациялық материалтану зертханасының 2-санатты инженері марапатталды, жұмысы «Литий-қалайы қорытпасының тот баспайтын болатпен жоғары температурада коррозияның өзара іс-қимылы»;
•  радиоэкология саласындағы үздік жұмысы үшін,  Тоқтағанов Тоғжан Шалқарұлы, ҚР ҰЯО РМК РМК РҚЭИ филиалының мониторинг және экологиялық-талдамалық зерттеулер бөлімінің эксперименттік зерттеулер тобының 1-санатты инженері марапатталды, жұмысы «Изотоптық гидрология әдісінің көмегімен Шаған өзенінің тритий ластануын зерттеу»;
•  термоядролық технологияларды дамытуға қосқан үлесі үшін, Жеңіс Құлан, ҚР ҰЯО РМК АЭИ филиалының эксперименттік физикалық қондырғылар зертханасының инженері марапатталды, жұмысы «КТМ токамактың графитті тайлдарының газ бөлінуін эксперименттік зерттеу»;
• үздік инженерлік-техникалық әзірлеме үшін, Киреев Никита Александрович,  ҚР ҰЯО РМК АЭИ филиалы КИР технологиялық бақылау қызметінің инженері марапатталды, жұмысы «Бос датчиктердің параметрлерін өлшеу жүйесінің жұмысқа қабілеттілігін бақылау және дайындау процесін автоматтандыру»;
• Атом энергиясы саласындағы қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қосқан үлесі үшін:

1.        Кәкімова Гүлайым Ғалымжанқызы, ҚР ҰЯО РМК АЭИ филиалының сәулелендіру құрылғыларының жылу-физикалық және нейтрондық-физикалық сипаттамаларын зерттеу зертханасының инженері, жұмысы «Сәулеленуден кейінгі болат ампуласының белсенділігін есептеу»;

2.        Мұхамедиев Асхат Кіспекұлы, ҚР ҰЯО РМК АЭИ филиалының нейтрондық физика зертханасының инженері, жұмысы «КИР реакторының орталық залындағы радиациялық жағдайды модельдеу»;

• бірегей ғылыми жұмысы үшін, Ыдырышева Сәулет Кәрімбекқызы, ЯФИ РМК ядролық-физикалық талдау әдістері зертханасының кіші ғылыми қызметкері, жұмысы «Қапшағай су қоймасы су бассейнінің аумағын зерттеудің алғашқы нәтижелері уран изотоптарын бөлу»;

• үздік дебют, Еділұлы Әлихан, ҚР ҰЯО РМК АЭИ филиалының эксперименттік жылу физикасы зертханасының инженері, жұмысы «Молекулалық сәуленің газдинамикалық көзі негізінде плазма тығыздығының өзгеру жүйесін сынау»;

• дәстүрлі энергетиканы дамытуға қосқан үлесі үшін, Бектемісов Әнуар Алмасбекұлы, АҚЕ «Шәкәрім атындағы Семей қаласы университеті», жұмысы «Қазандық қондырғыларының түтін сорғыш күректерінің ресурсын арттыру».

ҚР ҰЯО РМК «Радиациялық қауіпсіздік және экология институты» филиалынан:

•  сәтті дебюті үшін,  Серік Арайлым Еранқызы, ҚР ҰЯО РМК РҚЭИ филиалының радиоэкологиялық және биодозиметриялық зерттеулер бөлімінің маман-биологы, жұмысы «Семей сынақ полигонындағы Дегелен тау сілемінде өсетін Rosa spinosissima итмұрынының цитогенетикалық өзгерістері» (қолданбалы зерттеулер) және Миратова Ардақ Миратқызы,  ҚР ҰЯО РМК РҚЭИ филиалының радиоэкологиялық және биодозиметриялық зерттеулер бөлімінің филиалдың радиоэкологиялық және биодозиметриялық зерттеулер бөлімінің 1-ші санатты технигі марапатталады,  жұмысы «Радиохимиялық талдау үшін автоклавты ыдырату арқылы топырақтан плутонийді бөліп алу» (қолданбалы зерттеулер).
• жаңа әдістерді зерттегені және дамытқаны үшін,  Райымқанова Альмира Мұратқызы,  ҚР ҰЯО РМК РҚЭИ филиалының мониторинг және экологиялық-талдамалық зерттеулер бөлімінің 1-санатты инженері марапатталды, жұмысы «ССП радиоактивті-ластанған аумақтарының қоршаған орта компоненттерінде радиокөміртекті бөлу» (қолданбалы зерттеулер).
• «Азғыр» полигонының радиоэкологиялық мониторинг жүйесін дамытуға қосқан үлесі үшін, Ахметжанова Диана Сабырханқызы,  ҚР ЭМ ЯФИ РМК кешенді зерттеулер орталығының 2-санатты инженері марапатталады, жұмысы «Бұрынғы Азғыр полигонының кешенді радиоэкологиялық мониторинг жүйесін жетілдіру» (қолданбалы зерттеулер).
• ауа ортасының ластануын кешенді бағалау әдістерін дамытуға қосқан үлесі үшін, Круглыхин Александр Александрович,  ҚР ҰЯО РМК РМК РҚЭИ филиалының мониторинг және экологиялық-талдамалық зерттеулер бөлімінің 1-санатты инженері марапатталады, жұмысы «БҒО объектілерінің әсер ету аймағында жасанды, табиғи радионуклидтермен және химиялық токсиканттармен ауа ортасының ластануын кешенді бағалау әдіснамасын әзірлеу» (қолданбалы зерттеулер).
• ПЯО жұмыс істеу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қосқан үлесі үшін, Әзбергенов Мәди Нұрбекұлы, ҚР ҰЯО РМК АЭИ филиалының 232 зертханасының инженері марапатталды,  жұмысы «КИР реакторының сәулеленбеген отынымен цемент матрицаларын дайындау технологиясын пысықтау» (қолданбалы зерттеулер).
• термоядролық энергетиканы дамытуға қосқан үлесі үшін, Қайырбекова Әсел Жанарбекқызы, АҚЕ «Семей қаласының Шәкәрім атындағы университеті»  магистранты марапатталды, жұмысы «ПСҚ-да төмен температуралы плазма параметрлерінің кеңістіктік таралуын бағалау» (қолданбалы зерттеулер).
• реакторлық эксперименттердің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қосқан үлесі үшін,  Қабылқақов Ержан Асқарұлы,  ҚР ҰЯО РМК АЭИ филиалының 222 зертханасының 2-санатты инженері марапатталды, жұмысы «Аnsys бағдарламасында сәулелендіру құрылғысының Отын және конструкциялық материалдарының жылу-беріктік өзара іс-қимылын модельдеу» (инженерлік-техникалық зерттеулер).
• эксперименттік деректердің сапасы мен өкілдігін арттыруға ұмтылғаны үшін,  Демежанов Айбек Мұратұлы,  ҚР ҰЯО РМК АЭИ 222 филиалының ҚТЖ ойындарды басқару және қорғау жүйелері қызметінің инженері марапатталды, жұмысы «ҚБЖ цифрлық тіркеушісімен динамикалық өзгеретін сигналдарды тіркеу қателігін азайту» (қолданбалы зерттеулер).
•  күйдіру процестерін зерттеуге кешенді көзқарасы үшін, Тарапеева Анастасия Юрьевна,  ҚР ЭМ ЯФИ РМК радиациялық материалтану зертханасының зертханашысы марапатталды, жұмысы «Изохронды күйдіру процесінде жоғары сәулеленген реакторлық болаттардың фазалық тұрақтылығы» (іргелі зерттеулер).

VII. ҚР ҰЯО РМК жас ғалымдары мен мамандарының ҒЗТКЖ ХХІІ конференция-конкурсының барлық қатысушыларына қатысу сертификаттары табыс етілді.

VIII. Ұсынылған жұмыстарды «ҚР ҰЯО Жаршысы» журналында жариялау ұсынылды.